τηλεσκόπιο =
τηλέ (από μακριά)
+
σκοπώ (στα αρχαία ελληνικά σημαίνει παρατηρώ προσεκτικά, εξετάζω).
Το ονόμασε ο Έλληνας μαθηματικός Ιωάννης Δημησιάνος το 1607, το χρησιμοποίησε ο Γαλιλαίος και από τότε διεθνώς ονομάζεται έτσι («telescope» στα αγγλικά).
Το Πρώτο Τηλεσκόπιο
Τον Αύγουστο του 1609 ο Γαλιλαίος είναι ο πρώτος που στρέφει το τηλεσκόπιο στον ουρανό για να κάνει αστρονομικές παρατηρήσεις. 
Με το μικρό του τηλεσκόπιο ο Γαλιλαίος διέκρινε τα όρη στη Σελήνη, ανακάλυψε πως η Σελήνη στρέφει πάντα το ίδιο ημισφαίριό της προς τη Γη και έφτιαξε τον πρώτο χάρτη της ορατής της πλευράς . 
Ο Γαλιλαίος παρατήρησε τον Ήλιο και τις κηλίδες του. Ανακάλυψε τους 4 πρώτους δορυφόρους του Δία. Μελέτησε τις φάσεις της Αφροδίτης. Αυτές οι παρατηρήσεις ενίσχυσαν τη θεωρία του ηλιοκεντρικού συστήματος: η Γη δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος, δεν είναι ούτε καν το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος. Παρατηρώντας τον Κρόνο, είδε δεξιά και αριστερά του πλανήτη, δύο προεξοχές, που υπέθεσε ότι επρόκειτο για δύο δορυφόρους του αλλά ήταν τελικά οι δακτύλιοι του Κρόνου. Το 1610, στρέφοντας το μικρό του τηλεσκόπιο προς το Γαλαξία, διαπίστωσε ότι αποτελείται από «μία μάζα αναρίθμητων αστέρων, ευρισκομένων πλησίον αλλήλων κατά σμήνη».
Ο Γαλιλαίος πειραματιζόταν συνδυάζοντας διαφορετικούς φακούς και βελτιώνοντας συνεχώς το τηλεσκόπιο, κατάφερε να αυξήσει την μεγεθυντική ικανότητα του τηλεσκοπίου έως και 32 φορές.
Φτιάξτε το δικό σας Τηλεσκόπιο!
ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ
ένα αμφίκυρτο συγκλίνοντα φακό
ή ένα μεγεθυντικό φακό
μία λούπα 21mm ή 35mm
2 σωλήνες λίγο διαφορετικής διατομής
ή δύο ρολά από χαρτόνι
αυτοκόλλητο μαύρο χαρτί
κοπίδι, χαρτοταινία
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Επιβεβαιώστε ότι ο ένας σωλήνας μπορεί να τοποθετηθεί μέσα στον άλλο καθώς και ότι ο αμφίκυρτος φακός που προμηθευτήκατε έχει περίπου ίδιες διαστάσεις με τη διατομή του μεγαλύτερου σωλήνα.
Ντύστε το εσωτερικό των σωλήνων με μαύρο αυτοκόλλητο χαρτί. Το στάδιο αυτό καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του τηλεσκοπίου που θα κατασκευάσετε.
Στερεώστε τον φακό στο άκρο του μεγαλύτερου σωλήνα.
Στερεώστε τη λούπα στο άκρο του μικρότερου σωλήνα, χρησιμοποιώντας χαρτοταινία.
Τοποθετήστε το μικρότερο σωλήνα μέσα στο μεγαλύτερο σωλήνα.
Το τηλεσκόπιό σας είναι έτοιμο!
Το τηλεσκόπιό σας μπορεί να είναι καλύτερο από ερασιτεχνικά τηλεσκόπια του εμπορίου, ιδιαιτέρως εάν έχει συναρμολογηθεί προσεκτικά.
Για να εστιάσετε σε ένα αντικείμενο, μετακινήστε το μικρότερο σωλήνα μέσα στο μεγάλο, αυξάνοντας ή μειώνοντας το μήκος του τηλεσκοπίου.
Για να παρατηρήσετε ένα ουράνιο αντικείμενο με το τηλεσκόπιο, κρατήστε το τηλεσκόπιο σταθερά, στηρίζοντας τον αγκώνα σας πάνω σε μία σταθερή επιφάνεια, όπως ένα τραπέζι.
Χρήσιμες Συμβουλές για Ερασιτέχνες (και Επαγγελματίες) Αστρονόμους
Μεγέθυνση Τηλεσκοπίου
Το τηλεσκόπιο παρουσιάζει ένα παρατηρούμενο αντικείμενο μεγαλύτερο απ’όσο φαίνεται αυτό με γυμνό μάτι (Μεγέθυνση Τηλεσκοπίου)
Η μεγέθυνση που αποδίδει το τηλεσκόπιο καθορίζεται από τη σύγκριση των εστιακών αποστάσεων (f) του προσοφθάλμιου και του αντικειμενικού φακού,
δηλαδή υπό συνθήκες μπορούμε να πούμε ότι όσο μεγαλύτερη διαφορά στη διάμετρο έχουν οι δύο φακοί του τηλεσκοπίου, τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση επιτυγχάνεται.
Η εστιακή απόσταση (f) ενός φακού εξαρτάται από το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος ο φακός και από τις ακτίνες καμπυλότητας των σφαιρικών επιφανειών του φακού, δηλαδή τη γεωμετρία των επιφανειών του .
Δεν απαιτείται μεγάλη μεγέθυνση σε όλες τις περιπτώσεις:
Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη μεγέθυνση για να δούμε ένα ανοιχτό αστρικό σμήνος αστεριών που απλώνεται σε μεγάλη έκταση και
μικρότερη μεγέθυνση για να δούμε τους δακτύλιους του Κρόνου.
Νυχτερινή Όραση
Οι κόρες των ματιών μας μεγαλώνουν στο σκοτάδι για να μπορούμε να παρατηρήσουμε αμυδρά αντικείμενα. Όμως, για να προσαρμοστούν τα μάτια μας στο λιγοστό φως και να οξυνθεί η νυχτερινή μας όραση, απαιτείται παραμονή μας στο σκοτάδι για τουλάχιστον 15 λεπτά. Η προσαρμοσμένη στο σκοτάδι όραση μάς επιτρέπει να διακρίνουμε πολύ περισσότερη λεπτομέρειεα στα αμυδρά αντικείμενα, όπως οι γαλαξίες και τα νεφελώματα.
Δυστυχώς, η προσαρμογή αυτή μπορεί σε μία στιγμή, από ένα δυνατό φως, να χαθεί και τότε πρέπει να επαναλάβουμε τη διαδικασία. Για να το αποφύγουμε, κατά τη διάρκεια νυχτερινών παρατηρήσεων, χρησιμοποιούμε όπου είναι απαραίτητο, φακούς με πολύ ασθενές σκούρο κόκκινο φως.
 |
Το τηλεσκόπιο εφευρέθηκε το 1608 από τον Ολλανδό Χανς Λιπερσέ. |
